همه چيز درباره ي درمان گوشه گيري در كودكان، نوجونان و بزرگسالان آورده شده است.
براي همه ي ما پيش آمده كه لحظاتي نياز به تنهايي و خلوت كردن با خود داشته باشيم.
در مواجه با مشكلات يا زمان تصميم گيري و فكر كردن اين تمايل به خلوت گزيني و گوشه گيري شديد تر مي شود.
اما گوشه گيري در بعضي افراد يك خصوصيت بارز است به نحوي كه ديگران در محيط هاي رسمي و غير رسمي فرد را با همين ويژگي مي شناسند.
گوشه گيري
گوشه گيري به معناي تمايل دائمي فرد به خلوت گزيني و تنها بودن است كه معمولا با خجالتي بودن همراه مي باشد.
البته اين بدان معنا نيست كه فرد از وضعيت كنوني خود راضي بوده و از آن لذت مي برد.
در بيشتر مواقع فرد گوشه گير سعي در مقابله با گوشه گيري و انزواي خود داشته اما به دليل خجالتي و كم رو بودن تلاش جدي در پيوستن به گروه هاي اجتماعي از خود نشان نمي دهد.
ارزيابي مثبت يا منفي از اين ويژگي يعني گوشه گيري تا حدي به زمان و فرهنگي كه فرد در آن زندگي مي كند بستگي دارد.
مثلا در فرهنگ آسياي شرقي كه جمع گرايي و احترام در مقابل برون گرايي و استقلال ارجح مي باشد، ممكن است خجالتي بودن فرد به عنوان يك ويژگي مثبت تلقي گردد.
اما در كل گوشه گيري و انزواطلبي مشكلات و پيامدهاي بسياري به همراه دارد.
درمان گوشه گيري در بزرگسالان
نشانه ها و پيامدهاي گوشه گيري
گوشه گيري با يك سري نشانه ها و علايم همراه است:
خجالت،
سكوت،
احساس محروميت،
كسالت و بي حوصلگي، زودرنجي،
نگراني از آينده،
اجتناب از تفريح و بودن با ديگران،
غيبت از مدرسه
از نشانه هاي گوشه گيري است.
چه گوشه گيري را يك صفت مطلوب بدانيم و آن را در خود يا ديگران تقويت كنيم و چه آن را منفي ارزيابي كرده و رد كنيم، اين ويژگي پيامدهاي ناخواسته اي دارد از جمله:
به عنوان مثال فرد گوشه گير و منزوي از نشان دادن احساسات و استعداد هاي خود اجتناب مي كند و بيشتر در دنياي درون خود به سر مي برد.
خيالبافي بيش از حد و نشخوار فكري زياد مي تواند احتمال افسردگي و در نتيجه افكار خودكشي در افراد منزوي را افزايش دهد.
فرد گوشه گير كه معمولا تنهايي هايش را با نوشتن، مطالعه، روياپردازي و فضاي مجازي پر مي كند به راحتي نمي تواند با جنس مخالف ارتباط برقرار كند.
او ممكن است از اعتماد كردن به ديگران و بيان احساساسات خود واهمه داشته باشد.
در مدرسه، دانشگاه، محل كار و جمع دوستان شخص كم رو و گوشه گير ناشناخته مي ماند و قابليت هاي ارزشمندش در پس توده اي از ابرهاي تيره مخفي مي شود.
اين افراد معمولا از نظر ديگران نچسب و بي انرژي يا غير اجتماعي و ترسو تلقي مي شوند.
اضطراب و بخصوص اضطراب اجتماعي نيز از ديگر پيامدهاي جدي گوشه گيري است.
ناتواني در ابراز وجود و بيان خواسته هاي خود، كاهش عزت نفس، ضعف مهارت هاي اجتماعي و همچنين تاخير در ازدواج و تجربه ي والدگري نيز از مشكلات گوشه گيري و انزواطلبي مي باشد.
دلايل گوشه گيري چيست؟
نداشتن مهارت هاي اجتماعي لازم براي برقراري ارتباط در كنار عدم اعتماد به نفس مي تواند دليل گوشه گيري فرد باشد.
وجود نقص هاي جسماني يا ظاهري و مشكل در تكلم مثلا لكنت زبان نيز يكي ديگر از علت هاي كم رويي و انزواست.
در صورت نقص هاي واضح مثلا لكنت زبان والدين مي توانند با مراجعه ي زودهنگام به گفتاردرمانگر مانع از شكل گيري تجربيات ناخوشايد فرزند خود از جمله تمسخر همسالان كودك شوند.
در بيشتر مواقع ريشه ي گوشه گيري به خانواده كودك و تجربيات كودكي برمي گردد.
خانواده هايي كه به روش افراطي اقدام به كنترل و سخت گيري مي نمايند و در پذيرش بي قيد و شرط و ابراز محبت به فرزندشان مهارت ندارند، فرزنداني محدود با بازداري رفتاري شديد و گوشه گير تربيت مي كنند.
نداشتن يك الگوي ارتباطي مناسب در خانواده نيز يكي ديگر از دلايل عدم مهارت هاي اجتماعي و تمايل به گوشه گيري مي باشد.
به عنوان مثال تحقيقات نشان داده اند كه فرزندان گوشه گير معمولا والدين سرد و منزوي از اجتماعات داشته اند كه با ديگران( اقوام، دوستان و اجتماعات رسمي ) تعاملات چنداني ندارند.
سرزنش و مقايسه ي دائمي خود با ديگران به عنوان يك ويژگي مخرب كه مي تواند از كودكي توسط والدين به فرد القاء شود، به عنوان يك عامل زمينه ساز مهم در تمايلات انزواطلبي و گوشه گيري مطرح مي شود.
راه درمان گوشه گيري در كودكان
برطرف كردن و حل هر موضوع دردسر ساز در كودكي از جمله راه درمان گوشه گيري در كودكان ، مسلما هم راحت تر و هم عميق تر خواهد بود.
والدين مي تواندد به تدريج و با صبر و حوصله در كاهش كم رويي و گوشه گيري فرزندشان به نتايج مثبتي دست يابند.
مسلما كمك گرفتن از متخصصين بهداشت رواني و مطالع جهت افزايش آگاهي پيش از اقدام، تصميم منطقي و كارآمدي است.
قبل از هرچيز بايد بدانيد كه بيان اين خصوصيت به صورت مستقيم يا غير مستقيم به كودك تان منجر به تلقين پذيري و شدت گرفتن گوشه گيري او مي شود.