وابستگي شيميايي

(عنوان هاي جايگزين: وابستگي، وابستگي به مواد مخدر)

وابستگي شيميايي عبارت از اعتياد فيزيكي و (يا) روان شناختي بدن به يك ماده روان گردان (ايجاد كننده تغيير در وضعيت رواني يا ايجاد كننده يك درك نادرست) مي باشد كه براي مثال مي توان به مواد مخدر، الكل يا نيكوتين اشاره كرد.

وابستگي فيزيكي به اين مواد شيميايي به عنوان داروهاي تجويز شده يا الكل، ريشه در استفاده مكرر از آنها دارد كه به تدريج منجر به افزايش آستانه تحمل بدن يا توانايي بدن براي مطابقت يافتن با اين دارو (يا مواد مخدر) مي شود.

بنابراين بتدريج بايد دوزهاي بيشتري از اين مواد استفاده شود تا فرد بتواند به تاثيرات مورد دلخواه خودش دست پيدا كند كه اين تاثيرات شامل تسكين افسردگي يا اضطراب به صورت موقتي يا القاء رضايت يا خوشحالي مي باشد.

در صورتيكه دوز مصرفي فرد افزايش پيدا نكند، اين امكان وجود دارد كه علائم ترك اين مواد در فرد بروز پيدا كند.

دو مورد از رايج ترين موارد مربوط به وابستگي شيميايي عبارت از الكليسم و اعتياد به داروهاي غير مخدري مربوط به سيستم عصبي مركزي مي باشند.

اين داروها شامل باربيتوريك (barbiturates) هاي داراي تاثير كوتاه مدت و ميان مدت، همانند سكو باربيتال، پنتو باربيتال و آما باربيتال (secobarbital, pentobarbital and amabarbital)، مسكن هايي همانند كلورديازپوكسايد، ديازپام، مپروباميت و متاكولون (chlordiazepoxide, diazepam, meprobamate and methaqualone) و آمفتامين هايي همانند مت آمفتامين و دكسترو آمفتامين (methamphetamine and dextroamphetamine) مي باشند.

مشخصات وابستگي به اين مواد شامل تمايل يا نياز شديد به ادامه مصرف اين مواد، تمايل دوره اي به افزايش دوز مصرفي اين مواد و وجود داشتن يك نياز رواني و فيزيكي به تاثيرات اين مواد براي حفظ هموستاسيز (homeostsis، توازن فيزيكي) مي باشد.

افرادي كه به يك نوع ماده مخدر وابستگي پيدا مي كنند، ممكن است انواع ديگري از داروهاي روان گردان را هم مصرف كنند تا اين مواد بر روي احساسات و درك آنها تاثيرگذار باشد.
وابستگي شيمياييوابستگي شيميايي

افرادي كه مواد مختلفي را مصرف مي كنند، ممكن است به صورت متناوب از باربيتوريك ها (مواد آرامش دهنده) و آمفتامين ها (مواد افزايش دهنده خوشحالي) استفاده كنند.

زياده روي در مصرف هر دو مورد باربيتوريك ها و الكل مي تواند منجر به ايجاد يك مستي (مسموميت) شود كه علائم مشابهي با مهارت هاي رواني يا رواني – حركتي معيوب دارد.

مصرف همزمان باربيتويك ها و الكل منجر به افزايش تاثير هر دو آنها مي شود؛ به همين دليل تاثير مصرف دو مواد به طور همزمان، قوي تر از جمع تاثير مصرف آنها به صورت مجزا مي باشد.

ترك ناگهاني مواد مخدر مي تواند منجر به بروز علائم مرتبط با روان آشفتگي الكلي شود كه شامل تكانش سريع، افزايش فشار خون، عرق ريزي مكرر، هذيان گويي پارانويايي و توهمات مي باشند.

درمان وابستگي شيميايي (كه به عنوان سم زدايي شناخته مي شود) فقط بايد با نظارت يك ناظر باليني صورت بگيرد؛ معمولا سم زدايي در بيمارستان انجام مي شود.

برنامه هاي سم زدايي مي توانند محدود به برنامه هاي درمان روان شناختي يا گسترده تر از آن باشند و معمولا هر دو مورد متخصصان باليني و روان شناختي در اين پروسه مشاركت مي كنند.

روان درماني فردي و گروهي نقش مهمي در كمك به درمانجو براي تحمل كردن علائم فيزيكي ترك و فشارهايي را دارد كه فرد بايد براي ترك اعتياد خودش تحمل كند.